بیماران مبتلا به سرطان می‌خواهند حقیقت را بدانند
اطلاع دادن بیماری بدخیم به بیماران، یکی از دشوارترین تصمیم‌گیری‌های اخلاقی برای پزشکان است. اکثر بیماران و خانواده‌های آن‌ها تمایل دارند از بیماری خود آگاهی داشته باشند، بنابراین پزشکان باید مهارت‌های ارتباطی لازم را برای بازگو کردن وقایع پیش آمده به بیمار خود داشته باشند.
«حقیقت‌گویی» از مسائلی است که در اخلاق پزشکی چالش برانگیز است. حقیقت‌گویی و دادن اطلاعات صحیح به بیمار کمک می‌کند تا در خصوص انتخاب مراقبت‌های پزشکی و سایر جنبه‌های زندگی تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرد.
گاهی ممکن است به بیمار دروغ گفته نشود ولی حقایق بیماری از او پنهان شود. در برخی از فرهنگ‌ها به نقش خانواده‌ها در تصمیم‌گیری تاکید دارند و معتقدند که بیمار در صورت اطلاع نداشتن از بیماری لاعلاج خود، روحیه بهتری خواهد داشت.
در جوامع پزشکی پیشنهاد می‌شود که اگر فردی مبتلا به بیماری بدخیم شد، حتماً تشخیص بیماری را به وی اطلاع دهند. ولی با این وجود هنوز شواهدی مبنی بر مردد بودن پزشکان وجود دارد.
سرطان دومین عامل مرگ و میر در دنیا و سومین عامل مرگ در ایران است. اگرچه پیشرفت‌های پزشکی امید بهبودی را افزایش داده و مانع از پیشرفت بیماری شده است، ولی هنوز تشخیص سرطان با ترس، درمان‌های پیچیده، هزینه زیاد و دشواری همراه است. به همین دلیل اطلاع یافتن بیمار از تشخیص سرطان و ارتباط با بیمار و خانواده‌اش، از مسائل مهم در خدمت‌رسانی است.
با توجه به اینکه اطلاع از تشخیص سرطان از عوامل اثرگذار بر کیفیت زندگی بیماران و خانواده آن‌هاست، باید توجه داشت که برای تصمیم‌گیری در یک جامعه نمی‌توان به یافته‌های پژوهشی سایر فرهنگ‌ها اکتفا کرد. به همین دلیل دکتر بنت‌الهدی شیرازی صدر و همکارانش در دانشگاه شاهد تهران، به بررسی وضعیت تمایل بیماران و همراهان آن‌ها به دانستن تشخیص سرطان و نحوه اطلاع در مورد آن پرداختند.
پژوهشگران در این مطالعه با مراجعه به بیمارستان شهید مصطفی خمینی، ۷۰ بیمار مبتلا به سرطان، ۱۰۰ نفر از همراهان و خویشاوندان درجه یک این بیماران و ۱۰۰ بیمار غیر مبتلا به سرطان را مورد بررسی قرار دادند. با استفاده از پرسش‌نامه، در خصوص مسائل زیر پرسش‌هایی را مطرح کردند:
– اولین فردی که از بیماری سرطان مطلع می‌شود، چه کسی باشد؟
-اولین بار چه کسی بیمار را از ابتلاء به بیماری سرطان مطلع کند؟
-بیمار به چه میزان در خصوص سرطان آگاهی یابد؟
-چه کسی در مورد درمان سرطان تصمیم‌گیری کند؟
– بیمار و همراهان تمایل دارند افراد خانواده از سرطان اطلاع پیدا کنند؟
پس از جمع‌آوری اطلاعات، تحلیل آماری داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای آماری انجام شد.
تحلیل اطلاعات شرکت‌کنندگان نشان داد که میانگین سنی افراد در این مطالعه حدود ۴۱ سال بود و تقریباً ۴۵ درصد از شرکت‌کنندگان زن و ۵۵ درصد مرد بودند. حدود ۵۴ درصد آن‌ها دارای مدرک دیپلم، ۶۹ درصد متأهل و ۶۲ درصد دارای وضعیت اقتصادی متوسط بودند. ۵۱ درصد پایبندی زیادی به مسائل مذهبی داشتند و ۶۲ درصد آن‌ها فرزند خردسال و بالغ نداشتند. اغلب بیماران مبتلا به سرطان، کمتر از دو سال از تشخیص بیماری‌شان گذشته بود و بیشترین نوع سرطان سیستم گوارشی بود.
بررسی‌ها نشان داد که در زمینه «تمایل به آگاهی از بیماری»، ٧٤ درصد از بیماران مبتلا به سرطان، ٨٥ درصد از بیماران غیر مبتلا به سرطان و ٥٠ درصد از همراهان بیمار، به آگاهی فرد مبتلا از تشخیص بیماری بدخیم تمایل دارند.
همچنین مشخص شد که ٣٩ درصد از بیماران مبتلا به سرطان و ٧٥ درصد از بیماران غیر مبتلا به سرطان، موافق آگاهی کامل و ٤٢ درصد از بیماران مبتلا به سرطان و ٢٢ درصد بیماران غیر مبتلا به سرطان، موافق آگاهی نسبی از پیش آگهی بیماری بودند.
نتایج این پژوهش نشان داد که به نظر می‌رسد بیماران باید به صورت کامل و صادقانه درباره بیماری بدخیم خود و درمان‌های آن آگاه شوند. البته این امر بیشتر به عهده پزشکان درمان‌گر بیمار است تا به اندازه نیاز و فرهنگ بیمار برای تصمیم‌گیری صحیح او درباره بیماری سرطان، به او اطلاعات بدهند.
به گفته‌ی پژوهشگران این تحقیق: «باید برای ارتقای سطح روابط بین پزشک و بیمار رویکردهایی اتخاذ گردد تا پزشکان مهارت‌های ارتباطی لازم را برای بازگو کردن وقایع پیش‌آمده به بیمار، داشته باشند».
نتایج این تحقیق در آخرین شماره فصلنامه “اخلاق و تاریخ پزشکی” به چاپ رسیده است.
