بایگانی ماه اسفند 1397

به نقل از گیزمگ، پژوهشگران اتریشی در مطالعه اخیرشان در حال توسعه یک جلیقه دارای سیم پیچ‌های رادیویی قابل انعطاف هستند که تصویربرداری ام.آر.آی را برای تشخیص سرطان پستان بهبود می‌بخشد.

پژوهشگران “موسسه علمی اتریش” در وین در حال توسعه یک جلیقه هستند که اطراف آن سیم پیچ‌های دارای فرکانس رادیویی قابل انعطاف تعبیه شده است و از آن می‌توان برای تشخیص بهتر بیماری سرطان پستان استفاده نمود.

جلیقه مذکور دارای مجموعه‌ای از ۳۲ سیم پیچ دارای فرکانس رادیویی است که درون پارچه این جلیقه تعبیه می‌شوند. سیم پیچ‌های مذکور ۸ سانتی‌متر (۳.۱ اینچ) طول دارند و با استفاده از کابل کواکسیال به یک گیرنده رادیویی متصل می‌شوند و چند حسگر نیز در داخل این جلیقه قرار داده شده‌اند که توسط آنها سیستم می‌تواند حرکات ناشی از تنفس بیمار را که باعث ایجاد اختلال در تصاویر می‌شود حذف نماید.

کابل کواکسیال یا کابل هم‌محور(Coaxial cable) کابلی است که دارای یک رسانای داخلی است که توسط یک عایق منعطف محصور شده است و روی این لایهٔ منعطف نیز توسط یک رسانای نازک برای انعطاف کابل به هم بافته شده‌ است. هدف این لایه رسانای خارجی کابل جلوگیری از نفوذ نویزهای محیط کابل می‌باشد. همه این اجزا، در داخل عایق دیگری جاسازی شده‌اند.

ام.آر.آی ها به عنوان یک روش تشخیصی مفید نسبت به اشعه ایکس به شمار می‌آیند به این دلیل که آنها دارای تابش یوننده مضر نیستند. آنها همچنین دارای حساسیت بالاتر و تصاویر با وضوح بالاتری هستند.

تابش یون ساز، تابش یونیزانیا یا تابش یوننده، تابشی است که به اندازهٔ کافی انرژی دارد تا الکترون‌ها را از اتم و یا مولکول جدا کند، یا به بیانی دیگر آن‌ها را یونیزه کند. تابش یوننده از ذره‌های درون‌اتمی، اتم‌ها و یا یون‌هایی با سرعت بسیار بالا (سرعتی نزدیک به سرعت نور) و یا موج‌های الکترومغناطیسی با انرژی بسیار بالا مانند گاما و ایکس ساخته شده‌ است. تابش یوننده در اثر واکنش هسته‌ای-اعم از طبیعی یا مصنوعی-با دمای بسیار بالا (مثلاً در هاله خورشید یا در حالت پلاسما) از طریق تولید ذره‌های پرانرژی در شتاب‌ دهنده ذره‌ای یا از طریق فرایندهای طبیعی مانند رعد و برق یا انفجار ابرنواختر پدید می‌آید.

ام.آر.آی تصاویر ۳ بعدی از بدن انسان را با قرار دادن آن در برابر یک میدان مغناطیسی قوی همراه با امواج رادیویی، تولید می‌کند. طی این مطالعه، این جریان هسته اتم‌های هیدروژن داخل بدن را تحریک می‌کند، که پس از آن می‌توان توسط رایانه آنها را به تصاویر آناتومی دقیق تبدیل کرد.

در این روش هنگامی که بیمار برای انجام کارهای ماموگرافی مراجعه می‌کند، وارد یک لوله اسکنر ام.آر.آی می‌شود و سپس در آنجا از سیم پیچ‌های دارای فرکانس رادیویی برای ثبت تصویر استفاده می‌کنند. به گفته محققان، این رویکرد هنوز تکمیل نشده است و دارای نواقصی است که بزودی و با آزمایشات بیشتر حل خواهد شد.

 در پژوهشی که که در شماره ۴ جلد ۱۱ فصلنامه علمی پژوهشی بیماری‌های پستان ایران منتشر شده نتایج یک کارآزمایی آموزشی تصادفی بر روی تعدادی از زنان مبتلا به سرطان پستان نشان می‌هد که درمان متمرکز بر شفقت می‌تواند بر تصویر بدنی و رضایت زناشویی آن‌ها مؤثر باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زنان مبتلا به سرطان پستان تحت درمان در بیمارستان امام خمینی شهر تهران در سال ۱۳۹۶ بوده است.

سرطان پستان سومین سرطان شایع در جهان و شایع‌ترین سرطان در زنان است. این بیماری علت اساسی مرگ زنان در سنین ۳۵ تا ۴۵ سال است. سرطان پستان ممکن است در اثر عوامل متعددی چون سن، جنس، نژاد و بیماری خوش‌خیم قبلی در پستان، سابقه سرطان قبلی در فرد بیمار، سن قاعدگی زودرس، یائسگی دیررس و بارداری در سنین بالا به وجود آید.

سرطان پستان رشد مهارنشدنی یک سری سلول‌های غیر طبیعی در ناحیه پستان است که این سلول‌ها توانایی تهاجم به بافت‌های اطراف خود و انتشار از طریق کانال‌های لنفاوی و جریان خون را دارند. سرطان پستان نیز مانند هر نوع سرطان جنبه‌های مختلف سلامت روان را به مخاطره می‌اندازد و مانند سایر بیماری‌های مزمن، بهزیستی روان‌شناختی را کاهش می‌دهد. از زمینه‌های مورد آسیب واقع شده در سرطان پستان تصویربدنی است. تصویربدنییکی از عنصرهای مهم در کیفیت زندگی بیماران سرطانی هستند. هنوز معنای دقیقی از تصویربدنی وجود ندارد. می‌توان تصویر بدنی را به عنوان تصویری از بدن که فرد در ذهن خود شکل می‌دهد در نظر گرفت. درواقع تصویربدنیچگونگی درک و تصویرکردن خویش است.

درمان سرطان ممکن است منجر به تغییرات عمده‌ای از تصویر بدنی به واسطه فقدان یک قسمت، بدشکلی زخم‌ها یا تغییرات بدنی شود. زنانی که تحت درمان سرطان پستان قرار می‌گیرند دچار یک سری تغییرات از جمله از دست دادن یا بدشکلی یک یا هر دو پستان، زخم‌های ناشی از جراحی و تغییرات پوستی و افزایش وزن می‌شوند. این تغییرات ارتباطی بسیار نزدیک با ظاهر فیزیکی و تصویر بدنی دارند و اغلب منجر به کاهش سلامت روان، کاهش کیفیت و رضایت زناشویی و استرس‌های روان‌شناختی حاصل از این تصویر نامناسب از تن می‌شود.

زنان دارای سرطان پستان در متغیرهای تصویربدنی و رضایت زناشویی نسبت به گروه عادی در وضعیتی متفاوت‌تر قرار می‌گیرند. به همین دلیل لازم است که در مراکز درمانی سرطان، دوره‌های درمانی روانشناختی نیز برای این افراد در نظر گرفته شود. یکی از درمان‌هایی که کمتر در زمینه توانمندکردن روان‌شناختی زنان مبتلا به سرطان پستان مورد توجه قرار گرفته است درمان متمرکز بر شفقت است.

اصول‌پایه در درمان متمرکز بر شفقت به این موضوع اشاره دارد که افکار، عوامل، تصاویر و رفتارهای تسکین بخش بیرونی باید درونی شوند. در این صورت ذهن انسان همانگونه که نسبت به عوامل بیرونی واکنش نشان می‌دهد در مواجهه با بعد درونی نیز آرام شود.

پژوهش حاضر از آن جهت نو محسوب می‌شود که اولاً در زمره متغیرهای روان‌شناسی تحولی مثبت‌نگر قرار دارد. همچنین تاثیرپذیری این متغیرها در کنار یکدیگر با استفاده از درمان متمرکز بر شفقت در پژوهش‌های دیگر بررسی نشده‌اند.

پژوهش حاضر از نوع آزمایشی با طرح از نوع پیش‌آزمون – پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زنان مبتلا به سرطان پستان تحت درمان در بیمارستان امام خمینی شهر تهران در سال ۱۳۹۶ بودند. از بین بیمارانی که در این مرکز تحت جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی قرار داشتند ۳۰ نفر از بیماران دارای سرطان پستان درجه ۲، با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. روش تصادفی سازی به این شکل بود که پس از انجام مصاحبه روان‌شناختی و بررسی پرونده‌های بیماران، از بین بیمارانی که واجد ملاک‌های ورود به پژوهش بودند تعداد ۱۵ نفر با استفاده از روش قرعه‌کشی توسط فردی غیر پژوهشگر در دو گروه آزمایش و تعداد ۱۵ نفر در گروه کنترل جایگزین شدند. با توجه به اینکه در مطالعات مداخله‌ای، حجم نمونه برای هر یک از گروه‌ها، ۱۵ تا ۲۰ نفر توصیه می‌شود، حجم نمونه در این پژوهش‌ها برای هر یک از گروه‌ها ۱۵ نفر تعیین شد.

معیارهای ورود به این مطالعه شامل دارا بودن تشخیص سرطان پستان توسط پزشک متخصص سرطان، اتمام فرآیند درمان جسمانی (به دلیل کنترل اثربخشی مداخله روان‌شناختی) تمایل و توانایی شرکت در جلسات درمان متمرکز بر شفقت، داشتن سن بین ۳۰ تا ۵۳ سال (به دلیل دارا بودن توانایی جسمانی برای انجام تکالیف خانگی) بود.

ملاک‌های خروج از این مطالعه شامل همزمانی ابتلاء به بیش از یک نوع سرطان (در جهت کنترل عوامل مخدوش‌کننده توسط پزشک متخصص سرطان، تشخیص بیماری‌های طبی همزمان، تشخیص ابتلاء به دیگر بیماری‌های وخیم (که از طریق مطالعه پرونده‌های مصاحبه با بیمار بررسی شد)، دارا بودن اختلال‌های روان‌پزشکی از جمله اختلال‌های روان‌پریشی و شخصیت (به دلیل گروهی بودن مداخله، کنترل عوامل مخدوش کننده اثرات مداخله و لزوم همگن بودن اعضا) بود.

ابزار پژوهش در این مطالعه دو پرسشنامه تصویر بدنی و رضایت زناشویی به ترتیب با ۱۰ و ۱۲ مؤلفه بود که اعتبار و روایی پرسش‌نامه رضایت زناشویی در داخل کشور بررسی شده است.

هم‌چنین در گروه آزمایش ۱۳ نفر از شرکت‌کنندگان متأهل و ۲ نفر مجرد و در گروه کنترل ۱۴ نفر متأهل و یک نفر مجرد بودند.

نتایج نشان می‌دهد استفاده از درمان متمرکز بر شفقت به طور معناداری موجب افزایش ابعاد تصویر بدنی زنان مبتلا به سرطان پستان در مرحله پس‌آزمون شده است. لذا می‌توان گفت که آموزش درمان متمرکز بر شفقت برتصویربدنی زنان مبتلا به سرطان مؤثر است. هم‌چنین استفاده از درمان متمرکز بر شفقت به طور معنی داری موجب افزایش ابعاد رضایت زناشویی زنان مبتلا به سرطان پستان در مرحله پس‌آزمون شده است.

شفقت به خود مستلزم پذیرش فعال و صبورانه‌احساسات سخت است. از طرفی دیگر بخشی از آموزش شفقت به خود بر ذهن‌آگاهی تمرکز دارد. در سال‌های اخیر، روان‌شناسی مثبت‌نگر با شعار توجه به توانمندی‌های انسان به این دسته از افراد توجه ویژه ای را معطوف کرده و هدف خود را افزایش بهزیستی روانی این افراد قرار داده است. از طرفی ذهن آگاهی استفاده شده در درمان متمرکز بر شفقت با استفاده از فنونی نظیر آموزش آرمیدگی و پذیرش عاری از قضاوت وضعیت موجود، و هشیار بودن نسبت به خویش که از مفاهیم بنیادین این رویکرد است سبب هشیاری از لحظه حاضر و به تبع آن، کاهش اضطراب و تصویر بدنی منفی بیماران مبتلا به سرطان پستان می‌شود.

یکی دیگر از مشکلات زنان مبتلا به سرطان پستان پایین بودن رضایت زناشویی آنهاست که در این پژوهش نتایج نشان داد که آموزش درمان متمرکز بر شفقت بر رضایت زناشویی زنان مبتلا به سرطان پستان تأثیر معناداری دارد. می‌توان گفت که در آموزش شفقت خود، مهربانی با خود، درک خود به جای قضاوت خود و نوعی حمایت نسبتبه‌کاستی‌ها و بی‌کفایتی‌های خود است. اعتراف به اینکه همه انسان‌ها دارای نقص هستند، اشتباه می‌کنند و درگیر رفتارهای ناسالم می‌شوند، مشخصه اصلی اشتراکات انسانی است.

همچنین آموزش شفقت خود به سبب گسترش مهربانی، درک خود و پرهیز از انتقاد و قضاوت‌های ناگوار نسبت به خود می‌شود.

آموزش شفقت خود در زنان، نگرش‌های صمیمانه زنان تقویت می‌کند، بین زنان احساس به هم پیوستگی به وجود می‌آورد و مسبب جذابیت، رفتار شایسته، مناسب و اعتماد بین افراد متأهل می‌شود و هرچه شفقت خود بیشتر باشد، صمیمیت در روابط بین زنان بیشتر می‌شود، زمینه خشنودی و رضایت، هیجانات مثبت در رضایت از زندگی زناشویی زنان می‌شود.

 به نقل از مدگجت،“ملانوما” توموری با منشأ سلول‌های ملانین‌دار است. این تومور بدخیم اصولاً یک تومور پوستی است و این نوع سرطان می‌تواند به سرعت در بدن گسترش پیدا کند.

ولی نکته خطرناک این است که تشخیص این بیماری از خال‌های معمولی پوست، سخت است.

در این راستا محققان دانشگاه ” بریتیش کلمبیا”( British Columbia) در کانادا دستگاه جدیدی ساخته و آزمایش کرده‌اند که با استفاده از لیزر نشانه‌های تومور ملانوما را تشخیص می‌دهد.

البته هنوز نمونه اولیه این دستگاه ساخته شده و تولید آن حدود ۳۰۰ دلار هزینه برداشته است و نکته خوب آن این است که به لنزهای خاص و تجهیزات دوربینی نیاز ندارد.

هنوز نمی‌توان از این دستگاه به صورت معمولی استفاده کرد و برای استفاده از آن به تأیید متخصصین پوست و متخصصین آسیب شناسی نیاز است، ولی ممکن است این دستگاه روزی به عنوان یک ابزار غربالگری استفاده شود.

محققان کانادایی این پروژه ۴۷ بیمار داوطلب با ۴۷ ضایعه پوستی را با این دستگاه مورد آزمایش قرار دادند که نتایج به دست آمده بسیار مثبت و امیدوارکننده بود.

گام‌های بعدی این پروژه شامل بهینه‌سازی بیشتر این دستگاه و انجام مطالعات بیشتر برای گرفتن تأیید قانونی این دستگاه است.

نتایج این پژوهش در مجله ” Biomedical Optics” انتشار یافت.